„Kaspijski potwór” trafi do parku „Pariot”

Ekranoplan-okręt rakietowy Łuń trafi do Derbentu, najbardziej wysuniętego na południe miasta Rosji. Tam stanie się eksponatem filii parku „Patriot”.

Publikacja: 04.08.2020 13:25

Ekranoplan Łuń podczas holowania z Kaspijska w Dagestanie nad Morzem Kaspijskim do Derbentu. Fot./Mi

Ekranoplan Łuń podczas holowania z Kaspijska w Dagestanie nad Morzem Kaspijskim do Derbentu. Fot./Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej.

Foto: Ekranoplan Łuń podczas holowania z Kaspijska w Dagestanie nad Morzem Kaspijskim do Derbentu. Fot./Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej.

Ośrodek ten, a dokładniej Wojskowo-Patriotyczny Park Kultury i Rekreacji Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej „Patriota”, prezentuje sprzęt i historię Południowego Okręgu Wojskowego. Łuń stanie się tam wyjątkową atrakcją.

Ekranoplany to niezwykłe pojazdy morskie, łączące w sobie cechy okrętu i samolotu, które w ruchu wykorzystują powstający między kadłubem i płatami nośnymi a powierzchnią wody lub lądu efekt powierzchniowy (ekran), ale jedyna zbudowana jednostka projektu 903 Łuń (pol. błotniak, ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych) jest szczególna.

Czytaj także: Rosja: nowy sprzęt w armii

Gdy zachodnie służby wywiadowcze, jeszcze na przełomie lat 60. i 70., zidentyfikowały na Morzu Kaspijskim ‒ jak się później okazało ‒ największy na świece ekranoplan KM, zaczęły określać go i podobne mu konstrukcje jako „kaspijskie potwory”. Nic dziwnego, niezwykła jednostka podobna do okrętu lecącego tuż nad wodą z prędkością niemal 500 km/h. Wypierając 550 ton i mierząc 92 m, budzii respekt. Rosjanie planowali zastosować ekranoplany do zadań transportowych, desantowych i ratowniczych, ale oczywiście także uderzeniowych. To właśnie Łuń był zmaterializowaną ideą ekranoplanu-okrętu rakietowego przeznaczonego do wykonywania szybkich, trudnych do odparcia ataków pociskami przeciwokrętowymi na amerykańskie grupy lotniskowcowe.

Łuń, podobnie jak inne duże sowieckie ekranoplany, skonstruowano w latach 70. w Centralnym biurze projektowym wodolotów (CBK SPK) w Gorkim (dziś Niżny Nowogród). konstrukcja powstała pod kierownictwem Rostisława E. Aleksiejewa, obecnie patrona tego biura.

Czytaj także: Rosja wzmacnia Flotę Pacyfiku

Zasadniczym uzbrojeniem okrętu stał się, opracowywany niemal równolegle, system rakietowy P-270 z pociskami 3M80 Moskit. Na kadłubie ekranoplanu znalazły się ich trzy zdwojone wyrzutnie pojemnikowe. Do samoobrony zainstalowano dwa lotnicze stanowiska artyleryjskie z dwiema dwulufowymi 23 mm armatami każde.

""

Fot./Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej.

radar.rp.pl

Budowę prototypu rozpoczęto w 1983 r. w pobliskiej biuru projektowemu Stoczni „Wołga”. 16 lipca 1986 r. Łunia zwodowano, a już niespełna rok później rozpoczął próby zakładowe i państwowe. W 1990 r. zapoczątkował eksploatację doświadczalną we Flotylli Kaspijskiej. W trakcie rocznych testów dokonano m.in. strzelań systemu Moskit z użyciem makiet gabarytowo-masowych z silnikiem startowym zamiast pocisków bojowych. Wkrótce jednostkę odstawiono do rezerwy, po czym spisano z listy okrętów WMF. Od ponad dwóch dekad, po zdjęciu części wyposażenia, stał w Kaspijsku. Rosjanie postanowili uratować go przekształcając w obiekt muzealny. Już obecnie inny ekranoplan ‒ transportowo-desantowy projektu A-90 Orlonok (pol. orlątko) ‒ można oglądać w Muzeum WMF w Moskwie.

Czytaj także: Rosjanie nie zbudują zbiornikowca na bazie Ił-96-400

Łuń miał długość 73,8 m, wysokość 19,2 m. Okręt napędza osiem lotniczych silników turboodrzutowych NK-86 o ciągu 13 000 kG każdy, zainstalowanych w gondolach w dziobowej części kadłuba, co sprzyjało generowaniu efektu ekranu. Mógł poruszać się nad powierzchnią morza na wysokości od 1 do 5 m z prędkością do 500 km/h i miał zasięg 2000 km. Załogę stanowiło 10 osób.

Na bazie rakietowego Łunia powstał ratowniczy Spasatiel (pol. ratownik). Budowy prototypu nie dokończono. Jednostka w zaawansowanym stadium produkcji (ok. 75 proc.) do dziś znajduje się w „Wołdze” w Niżnym Nowogrodzie.

Czytaj także: Rosja modernizuje bombowce strategiczne

Jakkolwiek fascynacja ekranoplanami wygasła, w Rosji wciąż powracają pomysły przywrócenia ich do życia, głównie w formie jednostek ratowniczych. Ich prędkość, wielokrotnie przewyższająca okręty wypornościowe, wraz ze zdolnością do pływania, predystynuje je do roli jednostek szybkiego reagowania w przypadku katastrof morskich.

Ośrodek ten, a dokładniej Wojskowo-Patriotyczny Park Kultury i Rekreacji Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej „Patriota”, prezentuje sprzęt i historię Południowego Okręgu Wojskowego. Łuń stanie się tam wyjątkową atrakcją.

Ekranoplany to niezwykłe pojazdy morskie, łączące w sobie cechy okrętu i samolotu, które w ruchu wykorzystują powstający między kadłubem i płatami nośnymi a powierzchnią wody lub lądu efekt powierzchniowy (ekran), ale jedyna zbudowana jednostka projektu 903 Łuń (pol. błotniak, ptak drapieżny z rodziny jastrzębiowatych) jest szczególna.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Modernizacja Sił Zbrojnych
Borsuk zatwierdzony. MON podpisał umowę na nowe bwp dla wojska
Modernizacja Sił Zbrojnych
Jednak nie koreański? Ciężkiego bwp zbudujemy sami
Biznes
Pancerny drapieżnik z epoki cyfrowej. Borsuki dokonają rewolucji w polskiej armii
Przemysł Obronny
Miliardy dla polskiej zbrojeniówki. Huta Stalowa Wola zwiększa moce produkcyjne
Modernizacja Sił Zbrojnych
Nowe Groty i karabiny wyborowe dla Wojska Polskiego