UE zwiększa wydatki na obronność. Państwa i tak zapłacą lwią część

Zgodnie z ostatnią propozycją Komisji Europejskiej, UE chce znacząco ułatwić możliwości przerzutu wojsk przez Europę. Temu ma służyć zaprezentowany w ubiegłym tygodniu pakiet mobilności wojskowej, który ma radykalnie ograniczyć biurokrację związaną z przerzutem wojsk jednego kraju przez terytorium innego kraju członkowskiego. O ile przyjmą ją państwa członkowskie, to od 2028 r. czas na wydanie pozwolenia bądź odmowy przejazdu zostanie ograniczony do trzech dni. W stanie kryzysu będzie to nawet krócej. To ma pozwolić na ustanowienie „militarnej strefy Schengen”. 

Jak informowaliśmy na rp.pl, propozycja unijnych urzędników zakłada też dodatkowe środki na inwestycje w „wąskie gardła” infrastrukturalne, jak m.in. zwiększenie nośności mostów w kluczowych korytarzach transportowych. Chodzi o prawie 18 mld euro w kolejnej perspektywie budżetowej 2028-2035.

UE zwiększa zaangażowanie…

Jak obecnie kształtują się te nakłady UE na obronność? „Instrumenty unijne stanowią relatywnie niewielki odsetek całkowitych budżetów zbrojeniowych państw członkowskich – ok. 31 mld euro łącznych środków z inicjatyw obronnych i pokrewnych UE na lata 2021-27 stanowi bowiem ok. 9 proc. z łącznych wydatków zbrojeniowych grupy UE-27 w 2024 r. (343 mld euro). Instrumenty wspólnotowe pełnią zatem rolę wspierającą i w obecnej formie mogą jedynie pośrednio kształtować wydatki zbrojeniowe krajów członkowskich” – czytamy w raporcie „Transformacja europejskiej obronności: wydatki zbrojeniowe, polityka przemysłowa i wsparcie dla Ukrainy”, który w tym tygodniu ma opublikować Bank Gospodarstwa Krajowego.

Czytaj więcej

Modernizacja Sił Zbrojnych

Co jeszcze polska armia kupi do końca roku? Plany są imponujące

Kolejne transportery Rosomak, wozy zabezpieczenia technicznego dla czołgów czy system antydronowy...

To ma się jednak zmieniać. „Propozycja Wieloletnich Ram Finansowych (Multiannual Financial Framework – MFF) na lata 2028-34 odzwierciedla rosnące znaczenie kwestii obrony narodowej wewnątrz UE. Według Komisji Europejskiej udział polityk bezpośrednio związanych z obronnością miałby wzrosnąć z 1,3 proc. budżetu UE w obecnej do 7,1 proc. w przyszłej perspektywie finansowej (z 14,5 do 130,7 mld euro). KE jednocześnie podkreśla, że kwestie bezpieczeństwa, w tym wsparcie dla Ukrainy są dla UE jednym ze strategicznych priorytetów” – piszą analitycy BGK.

Te środki mają się znaleźć w Europejskim Funduszu Konkurencyjności w komponencie „Odporność, bezpieczeństwo, obrona i przestrzeń kosmiczna”. Jaki jest cel? „Konsolidacja szeregu inicjatyw w jednym instrumencie ma skorygować długotrwałe rozdrobnienie europejskiej bazy przemysłowej sektora obronnego, zmniejszyć zależność od dostawców z USA i Azji oraz zachęcać do realizacji wspólnych projektów zbrojeniowych”. Jest to więc spójne z polityką UE, która jest wdrażana m.in. w Instrumencie finansowym SAFE, który zakłada, że kraje członkowskie będą mogły pożyczyć do 150 mld euro przeznaczonych głównie na wspólne zakupy zbrojeniowe i zwiększenie konkurencyjności europejskiego przemysłu zbrojeniowego.

Czytaj więcej

Modernizacja Sił Zbrojnych

Pożyczki dla Polski z unijnego programu obronnego SAFE zagrożone

Do złożenia przez Polskę wniosków do Komisji Europejskiej o 200 mld zł pożyczek na obronność zost...

Warto jednak pamiętać, że przyszłe ramy finansowe UE zakładają również rozszerzenie środków pozabudżetowych, które mogą zostać przeznaczone na cele wojskowe. Chodzi m.in. o Europejski Instrument na rzecz Pokoju (EPF) czy program Catalyst Europe, który ma działać podobnie jak SAFE.

…ale państw narodowych nie zastąpi

– Budżety krajowe są i pozostaną dominującym źródłem finansowania obrony. Instytucje UE skupiają się na dwóch priorytetach: kreowaniu polityki przemysłowej wspierającej europejski sektor zbrojeniowy oraz proponowaniu instrumentów wsparcia promujących współpracę i interoperacyjność krajowych sił zbrojnych – komentuje jednak Mirosław Czekaj, prezes zarządu BGK.

Czytaj więcej

Modernizacja Sił Zbrojnych

Zbrojeniowe wzmożenie, czyli dosypywanie do państwowych spółek to za mało

Dokapitalizowanie Polskiej Grupy Zbrojeniowej nie wystarczy, by zbudować nad Wisłą silny przemysł...