Pożyczki dla Polski z unijnego programu obronnego SAFE zagrożone

– Mamy to! Komisja Europejska poinformowała, że 43,7 mld euro z programu SAFE trafi do Polski – cieszył się na początku września wicepremier, minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz. Przedwcześnie. KE dopiero wstępnie podzieliła pulę zaplanowaną na pożyczki związane z zakupem uzbrojenia i wzmacnianiem zdolności europejskiego przemysłu obronnego.

Finalna wysokość pożyczek dla poszczególnych krajów będzie znana dopiero w pierwszych miesiącach 2026 r. Szczegółową listę projektów, na które chcemy przeznaczyć te pożyczki, strona polska, tak jak inne kraje, powinna przedstawić Komisji do 28 listopada.

Czytaj więcej

Modernizacja Sił Zbrojnych

Trzy mity o wydatkach na obronność. Gdzie te 5 proc. PKB?

Nie wydajemy 5 proc. PKB na obronność, deficyt budżetowy nie wynika z olbrzymich wydatków na zbro...

KE nieformalnie poprosiła, by przesłać ją już teraz, po to, by unijni urzędnicy wstępnie mogli ją zweryfikować i wszystkie złożone projekty na pewno się kwalifikowały. Problem w tym, że na razie ostatecznej listy nie ma, a liczba potencjalnych trudności jest duża. Biorąc pod uwagę, że te pożyczki są oprocentowane niżej niż dług, jaki polski rząd może zaciągnąć samodzielnie, taka opieszałość może zadziwiać.

Coraz więcej chętnych…

Z tych 43,7 mld euro potencjalnych pożyczek, ok. 10 mld euro ma zostać przeznaczone na projekty związane ze wzmacnianiem granicy w ramach Tarczy Wschód. Reszta miała zostać rozdysponowana przez Ministerstwo Obrony Narodowej na zakup uzbrojenia, np. bojowych wozów piechoty Borsuk czy zestawów przeciwlotniczych Piorun. Zajmująca się tymi zakupami sprzętu Agencja Uzbrojenia od miesięcy przygotowuje listę projektów, które powinny zostać zakwalifikowane do Instrumentu SAFE. Jednak w ostatnich tygodniach to się zaczęło zmieniać. Okazało się, że do gry włączają się także inni aktorzy.

– Jesteśmy w dialogu z Ministerstwem Obrony Narodowej i Ministerstwem Finansów, by zmienić regulacje prawne, tak, by część tych środków mogła zostać przeznaczona na bezpośrednie inwestycje w przemysł. Jeżeli te największe przemysły, konkurencyjne w stosunku do nas, będą dodatkowo inwestowały, posiłkując się pieniędzmi z instrumentu SAFE, a my przeznaczymy je tylko na zakup uzbrojenia, to powstanie luka inwestycyjna, której już nie nadrobimy – wyjaśniał niedawno na łamach „Rzeczpospolitej” Konrad Gołota, wiceminister aktywów państwowych.

Oprócz MAP na ostatniej prostej programem zainteresowało się także Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Problem w tym, że urzędnicy z tego resortu dopiero szkolą się, jak pisać te wnioski.

Czytaj więcej

Modernizacja Sił Zbrojnych

Wiceminister aktywów państwowych Konrad Gołota: Ważne jest, gdzie kupujemy uzbrojenie

Jeśli wydamy gigantyczne pieniądze na zapewnienie sprzętu dla Sił Zbrojnych, zapełnienie magazynó...

…coraz mniej czasu

Jednak trudności jest więcej. Podstawową jest czas. – Komisja dopiero teraz doprecyzowuje bardzo ogólne wytyczne. Dla krajów, które składają po kilka wniosków, nie stanowi to problemu. Ale dla nas, jeśli mamy tych wniosków co najmniej kilkadziesiąt, jest to problem olbrzymi. Jesteśmy ofiarą własnego sukcesu – komentuje kwaśno jedna z osób, które pracują przy przygotowywaniu wniosków.

I tak np. tuż przed ostatnim weekendem urzędnicy KE doprecyzowali, a de facto zmienili, zasady tworzenia harmonogramu wypłat kolejnych transz. Oznacza to, że kilkadziesiąt przygotowywanych wcześniej wniosków musi zostać zmienionych. A tego typu sytuacji jest więcej.