Rosyjski aparat Witjaz’-D osiągnął dno Rowu Mariańskiego

Czujniki pojazdu zarejestrowały głębokość 10 028 metrów. Podczas tego zanurzenia w najgłębszym miejscu na świecie, na gruncie ustawiono proporczyk poświęcony 75. rocznicy zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej.

Czytaj także: Rosjanie zwiększają obecność na Oceanie Arktycznym

Rów Mariański położony jest w zachodniej części Pacyfiku, 200 km na wschód od Marianów. Jest najgłębszym miejscem na Ziemi. Maksymalnie sięga 10 994 m p.p.m., czyli rosyjski aparat nie dotarł do największej z możliwych głębi. Długość rowu wynosi ponad 2542 km, zaś średnia szerokość 69 km.

Aparat przeprowadził mapowanie, fotografowanie i filmowanie dna morskiego, badał parametry środowiska. Czas trwania misji, z wyłączeniem operacji za- i wynurzania, wyniósł ponad 3 godziny. Za okręt-bazę posłużył morski holownik ratowniczy Floty Oceanu Spokojnego Fotij Kryłow projektu R-5757.

Czytaj także: Rosjanie rozpoczynają budowę dwóch okrętów podwodnych

Witjaz’-D stał się pierwszym na świecie w pełni autonomicznym bezzałogowym pojazdem podwodnym, który osiągnął najgłębszy punkt w oceanach. Stanowi on integralną część głębinowego systemu podwodnego, którego rozwój zapoczątkowano we wrześniu 2017 r.

System do eksploracji głębin

Projekt stworzenia głębokiego autonomicznego bezzałogowego pojazdu podwodnego Witjaz’-D (D – demonstrator) o szacunkowej głębokości zanurzenia do 12 000 m został upubliczniony przez państwowy Fundusz Zaawansowanych Projektów Badawczych (FPI) w 2018 r. Jest on realizowany przy udziale Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej. Stronę techniczną przedsięwzięcia powierzono Centralnemu Biuru Konstruktorskiemu Techniki Morskiej „Rubin” z Sankt Petersburga. Centrum zrealizowało liczne projekty okrętów podwodnych, w tym z napędem jądrowym. Odpowiada także za budowę stacji głębinowych różnego przeznaczenia.

Witjaz’-D tuż przed zwodowaniem z holownika Fotij Kryłow. Widać konstrukcję zewnętrzną aparatu i jego pędniki. Fot./CKB MT „Rubin”.

Foto: radar.rp.pl

Z „Rubinem” współpracowały też: Instytut Łączności Podwodnej „Sztil”, Centralny Instytut Badawczy Robotyki i Cybernetyki Technicznej, Instytut Problemów Technologii Morskiej Dalekowschodniego Oddziału Rosyjskiej Akademii Nauk i inne organizacje.

W trakcie programu opracowano nowe materiały zapewniające odpowiednią odporność na ciśnienie hydrostatyczne, pływalność, środki łączności sygnalizacji, sterowania i elementy robocze.

System Witjaz’ obejmuje: pojazd autonomiczny, głębinową stację denną i wyposażenie stanowiska kierowania transportowane na okręcie-bazie. Sprzęt wchodzący w skład systemu zapewnia wymianę informacji między nosicielem, pojazdem podwodnym a stacją denną w czasie rzeczywistym za pośrednictwem kanału hydroakustycznego (telefon podwodny).

Witjaz’-D przygotowywany do wodowania na pokładzie Fotija Kryłowa. Fot./CKB MT „Rubin”.

Foto: radar.rp.pl

Pojazd ma konstrukcję kadłuba mocnego wykonaną ze stopów tytanu, który wraz ze zbiornikami i innym wyposażeniem jest osłonięty lekką obudową ze sferoplastów. Dzięki temu ograniczono masę i nadano jej hydrodynamiczny kształt. Ruch postępowy umożliwiają cztery pędniki śrubowe na rufie, zaś pionowy i poziomy 10 pędników otunelowanych w różnych miejscach pojazdu. Wszystkie elektryczne.

Witjazia-D wyposażono w: echosondy, sprzęt do nawigacji i łączności podwodnej, sonary boczne, kamery wideo i inny sprzęt badawczy. Pozwala to aparatowi na: prowadzenie badań batymetrycznych obszaru, pobieranie próbek w celu zbadania struktury górnej warstwy gleby dennej, badania sonarowe topografii dna i pomiary parametrów hydrofizycznych środowiska.

Autonomiczny pojazd

W przeciwieństwie do pojazdów zdalnie sterowanych, które wcześniej operowały w rejonie Rowu Mariańskiego, Witjaz’-D działa autonomicznie. Dzięki zastosowaniu elementów sztucznej inteligencji w układzie sterowania może samodzielnie omijać przeszkody na trasie, znaleźć wyjście z ograniczonej przestrzeni i rozwiązać inne napotkane problemy.

Próby zakładowe aparatu Witjaz’–D przeprowadzono na Bałtyku w rejonie Kronsztadu w 2019 r. W kwietniu tego roku pojazd przetransportowano na Daleki Wschód w celu przetestowania w wodach Morza Japońskiego. Przeprowadzono wówczas kilka zanurzeń głębinowych z pokładu Fotija Kryłowa dla potwierdzenia deklarowanych parametrów technicznych.

Czytaj także: Rosja: sześć nowych okrętów podwodnych