Intensywne warszawskie rokowania w ostatnich dniach zmieniły się w prawdziwy maraton. Choć zobowiązania offsetowe, związane ze sprzedażą Polsce wyrzutni i rakiet przechwytujących systemu Patriot warte są blisko miliard złotych, to końca uzgodnień nie widać.
Opóźnienie dotyczy zwłaszcza koncernu Raytheon, producenta i integratora oręża dla polskiej tarczy „Wisła”. Jak dowiedział się „Radar” firma już kilkakrotnie występowała o przesunięcie terminu zatwierdzenia pakietu przemysłowych zobowiązań.
Czytaj także: Wisła: Most do współpracy
Inny partner programu „Wisła”, Lockheed Martin, który dostarcza rakiety antybalistyczne PAC-3 MSE, swoją umowę offsetową wynegocjował i podpisał wiosną tego roku. W ramach zobowiązań Lockheed Martin pomoże m.in. urządzić w Polsce laboratorium do badań pocisków rakietowych. Spółka umożliwi także przygotowanie warunków do produkcji komponentów rakiet i serwisu precyzyjnej broni w okresie jej eksploatacji.
„Wisła” wyjątkowo skomplikowana
– Naprawdę trudno podejrzewać partnerów z Raytheona o brak dobrej woli w szukaniu sensownych rozwiązań. Wszyscy staramy się znaleźć wyjście z sytuacji. Prawda jest taka, że podstawy założeń do offsetu tworzono jeszcze w 2014 – 2015 r. Od tego czasu warunki, otoczenie biznesowe, wreszcie plany wobec projektu „Wisła” zmieniły się diametralnie. Stąd kłopot ze znalezieniem wspólnego, przemysłowo–technologicznego mianownika – mówi „Radarowi” jeden z wysoko postawionych polskich negocjatorów.
Czytaj także: Analiza Radaru: „Narew” równie ważna jak „Wisła”
– Wszystkich, także zahartowanych w boju specjalistów z USA, trochę przerósł też poziom skomplikowania rakietowego projektu dla Polski – dodaje.
Zasadnicza zmiana warunków
Na narastające perturbacje w kwestiach offsetowych zwracał uwagę już dawno John Baird. Wiceprezes ds. zintegrowanych systemów obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej na Polskę w Raytheon Integrated Defense Systems mówił.
– Główne założenia dla transferu technologii związanych z budową zestawów Patriot, ustalone wcześniej, zostały w zasadzie utrzymane. Zmieniło się otoczenie programu „Wisła”. Kooperacja przemysłowa przewidziana w umowie offsetowej, choć związana z realizacją I etapu budowy tarczy antyrakietowej, planowana była na lata. Kulminację miała osiągnąć w kolejnej, drugiej fazie „Wisły”, w której do zamówionych przez Polskę 2 baterii Patriot miało dołączyć 6 kolejnych – wyjaśnia.
Czytaj także: John Baird: Warto zapewnić osłonę przyszłych baz F-35
– Negocjacje I etapu „Wisły” miały płynnie przejść w uzgodnienia drugiego, docelowego kontraktu. To jednak nie nastąpiło. Tymczasem spółki PGZ, aby przyjąć i wdrożyć technologie Patriot , np. w dziedzinie urządzeń dowodzenia i łączności, muszą wpierw zainwestować w zwiększenie mocy produkcyjnych, bazę fabryczną, przygotowanie kadry. Gdy okazało się, że przyszłość II etapu programu „Wisła” nie została określona, ich biznesowe kalkulacje stanęły pod znakiem zapytania. Spółki obawiają się, że zwrot z tej inwestycji może być dla nich niepewny i bardzo odsunięty w czasie – podkreśla Baird.
– Dlatego pracujemy z PGZ i Biurem ds. Umów Offsetowych MON nad taką modyfikacją tych projektów, aby były dla wszystkich opłacalne – zapewnia szef amerykańskiej ekipy negocjacyjnej.
Krytyczny moduł IBCS
Według pierwotnych, ale właśnie aktualizowanych wymagań, umowa offsetowa z Raytheon związana z I fazą „Wisły” miała zawierać 31 zobowiązań – do realizacji w ciągu 10 lat. Zgodnie z deklaracjami powinna umożliwić pozyskanie kilku podstawowych zdolności. Najważniejszym są możliwości z zakresu dowodzenia w oparciu o „elastyczny i otwarty na nowe sensory moduł dowodzenia IBCS”.
Prototypowy bateryjny zestaw systemu dowodzenia IBCS. Fot./Northrop Grumman.
Porozumienia miały także otworzyć drogę do pozyskania zdolności związanymi z produkcją, dostosowaniem oraz serwisowaniem systemu „Wisła”. Umowy mają również doprowadzić do utworzenie certyfikowanego Centrum Administracji i Zarządzania Produkcją.
Czytaj także: Polska wyjątkowym sojusznikiem dla USA! IBCS coraz bliżej „Wisły”
Założenia offsetowe rozszerzono też o „pozyskanie zdolności produkcji i serwisowania 30 mm armat Bushmaster”. To licencyjna amerykańska broń, wykorzystywana do uzbrajania wozów bojowych m.in. rosomaków, w polskiej armii.
Wartość zobowiązań offsetowych Raytheona (tylko w I fazie realizacji programu „Wisła”) oszacowano na 224 mln zł.
Docelowo, gdy pozyskany od Raytheona oręż obejmowałby 8 baterii Patriot, offset miał być proporcjonalnie większy.
Czytaj także: W systemach radiolokacyjnych możemy być samowystarczalni
„Umiarkowany postęp” w dziedzinie kooperacji
John Baird, szef grupy negocjacyjnej Raytheona twierdzi, że mimo sprzecznych sygnałów docierających z negocjacyjnej „kuchni”, w uzgodnieniach jest postęp. Metodą drobnych kroków stopniowo posuwamy się naprzód.
– Z ponad 30 projektów offsetowych do uzgodnienia jest już tylko ok. jednej trzeciej – ocenia .
Amerykanie już teraz wyliczają offsetowe i komercyjne osiągnięcia w przemysłowej współpracy. Ruszyły przygotowania do produkcji wyrzutni rakietowych w Hucie Stalowa Wola. Na amerykańskie zamówienie pracuje warszawski PIT-Radwar. Firma produkuje elementy systemu identyfikacji swój-obcy”, docelowo dla wszystkich użytkowników zestawów Patriot. Bydgoski, prywatny Teldat robi doskonałej jakości elementy komunikacji czyli routery. Te także mają być wykorzystywane w całej rodzinie użytkowników patriotów do modernizacji wyrzutni.
Czytaj także: Patrioty na polskich kołach
Na pytanie czy ostatecznie offsetowy pakiet zobowiązań Raytheona uda się uzgodnić przed targami obronnymi MSPO w Kielcach (3-6 września 2019), jeden z przedstawicieli PGZ w negocjacjach odpowiada.
– Będziemy zadowoleni, gdy ostateczną listę przemysłowych i technologicznych zobowiązań producenta Patriotów uda się domknąć jesienią, przed końcem tego roku – wyjaśnia.
