Giganci zbrojeniowi nie spieszą się do Kijowa. Ukraina buduje sama

O tym, że kooperacja między przemysłem obronnym Ukrainy i państw Europy zachodniej powinna się rozwijać, mówiło wielu polityków – m.in. prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski i szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen. Rok temu, we wrześniu 2024 r., podczas jej kolejnej wizyty w Kijowie, otwarto nawet EU Defence Innovation Office (biuro ds. innowacji w obronności). „Biuro będzie pełnić funkcję kluczowego centrum koordynacji i informacji, ułatwiając współpracę między ukraińskimi interesariuszami sektora obronnego a ich unijnymi odpowiednikami. Będzie ono pełnić funkcję centralnego punktu kontaktowego dla ukraińskich partnerów, identyfikując lokalne potrzeby i potencjał w zakresie innowacji w sektorze obronnym, a jednocześnie promując wspólne inicjatywy. Biuro będzie również współpracować z unijnymi start-upami i innowatorami w celu łączenia ich z ukraińskim przemysłem obronnym i siłami zbrojnymi, wspierając transgraniczne działania innowacyjne” – czytamy w komunikacie Komisji Europejskiej.

Plany głównie medialne

Jakie są efekty tego promowania wspólnych inicjatyw? Do tej pory nie słychać o tym, by któryś z dużych zachodnich koncernów zbrojeniowych rozpoczął poważną produkcję uzbrojenia w Ukrainie. Dwa lata temu, w październiku 2023 r., niemiecki potentat Rheinmetall ogłosił, że utworzy Joint Venture z państwowym Ukrainian Defense Industry (Ukroboronoprom). Choć w pierwotnych deklaracjach była mowa o produkcji wozów bojowych Lynx w Ukrainie, to do tej pory nic takiego się nie wydarzyło. Na stronie spółki można przeczytać, że „współpraca obejmie również wspólną produkcję na Ukrainie wybranych produktów Rheinmetall”. Jednak na razie firma skupia się na obsłudze pojazdów, które zostały wcześniej dostarczone przez Niemcy Ukraińskim Siłom Zbrojnym. Czy i kiedy nastąpi produkcja, trudno powiedzieć, ale zazwyczaj uruchamianie tego typu działania jest uzależnione od zdobycia kontraktów w danym kraju.

Czytaj więcej

Nato

Niemiecki gigant zbrojeniowy będzie jeszcze większy

W pierwszej połowie 2025 r. przychody Rheinmetalla wzrosły o prawie 10 proc., ale na koniec roku...

– Współpraca zbrojeniowa z zachodnimi podmiotami w dużej mierze zostaje w sferze zapowiedzi medialnych. Jeżeli Ukraina nie dostanie znaczących środków w postaci subwencji na zakup sprzętu zachodniego, nawet w fabrykach, które są ponoć stawiane na Ukrainie, to nie będzie tego sprzętu kupować – wyjaśniał na łamach „Rz” Konrad Muzyka, dyrektor firmy Rochan Consulting, która specjalizuje się w analizie wojskowej głównie Rosji, Białorusi i Ukrainy. – Rozmawialiśmy z przedstawicielką jednego z ministerstw odpowiedzialną za współpracę międzynarodową. Ona powiedziała, że jeżeli Ukraińcy będą mieli do wyboru, np. zakup jednego pojazdu Lynx za 10 mln euro i w tej samej cenie trzech lub czterech pojazdów BTR-4, które są produkowane przez Ukraińców, to wybiorą te ukraińskie. To, że zachodnie pojazdy będą o 20–30 proc. lepsze, z ich perspektywy nie robi znaczącej różnicy – dodawał ekspert.

Wydaje się, że jednym z większych zagranicznych podmiotów zbrojeniowych w Ukrainie jest polska Grupa WB, która zatrudnia w tym kraju ok. stu osób i montuje dostarczane ukraińskiej armii bezzałogowce. Zapewne więcej osób wkrótce będzie pracować w tureckim Baykarze, który kończy budowę fabryki, gdzie także mają powstawać latające bezzałogowce. Ta produkcja jednak jeszcze nie ruszyła.

Żołnierze 44. Samodzielnej Brygady Artylerii im. hetmana Danyła Apostola przygotowują samobieżną haubicę Bohdana do ostrzału wojsk rosyjskich na linii frontu w obwodzie zaporoskim

Foto: REUTERS/Stringer

Z czego wynika powolne tempo wchodzenia zachodniej zbrojeniówki do naszego wschodniego sąsiada? Pierwszy powód jest oczywisty – trwa wojna, co oznacza zwiększone ryzyko. Wydaje się jednak, że jest to ryzyko, którym można zarządzać. Dużym problemem jest nieprzejrzystość ukraińskich procedur i przepisów oraz wyższa niż na Zachodzie korupcja. – To trochę przypomina Polskę z lat 90 – komentuje przedsiębiorca, który działa w Ukrainie.

Kooperacja z dala od frontu

Za to lepiej, choć na razie też głównie w deklaracjach, wydaje się układać kooperacja nieco innego rodzaju. Coraz częściej słychać o projektach, gdzie na bazie ukraińskich rozwiązań są produkowane bezzałogowce na Zachodzie. I tak we wrześniu zapowiedziano, że w Wielkiej Brytanii na bazie ukraińskiej koncepcji będą produkowane drony do zwalczania dronów. – Dzięki Projektowi Octopus, dzięki temu dronowi, nasi ukraińscy przyjaciele podzielą się technologią i własnością intelektualną z Wielką Brytanią. Wspólnie będziemy go szybko rozwijać, a następnie masowo produkować, dostarczając co miesiąc na Ukrainę tysiące dronów przechwytujących – zapowiedział brytyjski sekretarz obrony John Healey podczas targów zbrojeniowych DSEI w Londynie.

Czytaj więcej

Innowacje w armiach

PGZ zwiększa produkcję Piorunów. Polski hit eksportowy bije rekordy w NATO

Choć obecnie Polska Grupa Zbrojeniowa wytwarza ok. 1,3 tys. pocisków przeciwlotniczych rocznie, t...

Kilka tygodni wcześniej, prezydent Zełenski poinformował o tym, że Ukraina podpisała porozumienie z Danią, na podstawie którego ukraińskie spółki mają produkować w tym kraju bezzałogowce dalekiego zasięgu, chodzi m.in. o nawodne Magury. – Linia produkcyjna będzie produkowana w oparciu o partnerstwo 50/50 z sektorem prywatnym. Ale po wojnie Duńczycy zaczną gromadzić drony dla własnej armii – zapowiedział polityk.