Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem (SIPRI) przedstawił swój najnowszy raport dotyczący największych na świecie importerów broni. Obserwowane trendy są jednoznaczne. Wprawdzie w analizowanym okresie, w latach 2018-2022, globalna wartość importu uzbrojenia spadła o 5,1 proc. w porównaniu do okresu 2013-2017, to jednak gdy popatrzymy na wyniki bardziej szczegółowo, w kontekście kontynentów, to zobaczymy, że region regionowi nie równy.

I tak mamy obszary, gdzie zanotowano ogromny spadek importu. Takim przykładem jest Afryka z wynikiem – 40 proc., obie Ameryki ze spadkiem o 21 proc., Azja Południowo-Wschodnia i Oceania - -7,5 proc., czy Bliski Wschód, gdzie zanotowano spadek o 8,8 proc. Z drugiej jednak strony mamy regiony, gdzie w analizowanym okresie zanotowano gwałtowny wzrost.

Europa i Azja Wschodnia na wyścigu zbrojeń

Pierwszy z regionów, gdzie w analizowanym okresie zanotowano gwałtowny wzrost importu uzbrojenia, jest Europa. Nie jest to zaskoczeniem, gdyż zmiana ta wynika przede wszystkim z agresji Rosji na Ukrainę.

- Wprawdzie globalna wartość importu uzbrojenia zanotowała spadek, to jednak wzrost napięcia w Europie, podyktowany rosyjską inwazją, sprawił, że na Starym Kontynencie zanotowaliśmy gwałtowny wzrost – wskazuje Pieter D. Wezeman, starszy analityk Sipri.

Skok jest ogromny. W latach 2018-2022 wartość importu uzbrojenia skoczyła w Europie o 47 proc. w porównaniu z okresem 2013-2017. Motorem napędowym tego wyniku jest oczywiście Ukraina, która w 2022 r. skoczyła na pozycje trzeciego największego na świecie importera, za Katarem i Indiami. W całym analizowanym okresie Kijów uplasował się na 14 pozycji, co oznacza, że za naszą wschodnią granicę trafiło 2 proc. globalnego eksportu uzbrojenia.

Drugim regionem, który zanotował znaczny skok, jest Azja Wschodnia, gdzie w analizowanym okresie odnotowano skok o 21 proc. Największą zmianę a plus zanotowała Japonia – skok o 171 proc. oraz Korea Południowa – skok o 61 proc. Dla porównania, import największego gracza regionu – Chin – wzrósł w analizowanym okresie o zaledwie 4,1 proc.

- Narastające poczucie zagrożenia ze strony Chin oraz Korei Północnej sprawia, że obserwujemy coraz większe zakupy uzbrojenia w Japonii i Korei Południowej. Podobny trend obserwujemy także w przypadku Australii – wskazuje Wezeman.

Wspomniana Australia, choć zliczana jest do regionu, który w ostatnich pięciu latach zmniejszył wydatki związane z importem uzbrojenia, wyróżnia się na ty tle. W latach 2018-2022 Canberra zwiększyła zakupy o 23 proc. Warto tutaj zaznaczyć, że cała trójka z wymienionych importuje broń głównie z USA.

Amerykanie liderem, Rosja traci, Francja zyskuje

Największym eksporterem uzbrojenia na świecie pozostają Stany Zjednoczone, które w ciągu ostatnich pięciu lat tylko umocniły się na swojej pozycji, kosztem przede wszystkim Rosji. W latach 2018-2022 amerykański eksport uzbrojenia odpowiadał za 40 proc. globalnego wyniku, co oznacza skok o 14 proc. w porównaniu z okresem 2013-2017.

Drugie miejsce zajmuje Rosja, która zanotowała spadek o 31 proc., co daje jej udział na poziomie 16 proc.

Na trzecim miejscu pozostaje Francja, która również zanotowała znaczny skok, a analizowany okres zakończyła z wynikiem 11 proc.

Zdaniem analityków Sipri powyższe trendy utrzymają się w najbliższych latach. Rosjanie zanotowali spadek eksportu do ośmiu z dziesięciu swoich największych odbiorców. Największy klient rosyjskiego uzbrojenia, Indie, otrzymał w ostatnich pięciu latach sprzęt o wartości o 37 proc. niższej niż w latach 2013-2017, a średni spadek wartości dla pozostałej siódemki wyniósł 59 proc. Nie wszędzie jednak Rosjanie przegrywają. Na plusie są dwa kraje. Pierwszym są Chiny, które zwiększyły zakupy o 39 proc. oraz Egipt, który zanotował wzrost o 44 proc.

Pozostaje jednak pytanie, jak przedłużająca się wojna wpłynie Rosyjskie zdolności eksportowe.

- Jest bardzo prawdopodobne, że przedłużająca się wojna oraz wprowadzone sankcje istotnie wpłyną na możliwości eksportowe rosyjskiego przemysłu zbrojeniowego. Jest to podyktowane głównie faktem, że Moskwa będzie zmuszona skupić się na odtwarzaniu własnych strat na froncie – zauważa Wezeman.

Wielkim cichym wygranym globalnego wyścigu zbrojeń jest Francja, która w latach 2018-2022 zanotowała skok o 44 proc. i umocniła się na trzeciej pozycji na świecie. Głównym klientem Paryża są Indie, odpowiadające za 30 proc. wyniku. Warto tutaj zauważyć, że w efekcie Paryż stał się drugim, po Moskwie, dostawcą uzbrojenia dla Nowego Delhi.

- Francja z roku na rok zyskuje na znaczeniu na globalnej mapie eksporterów broni. Zysk ten odbywa się głównie kosztem Rosji – zauważa Wezeman. – Trend ten będzie się utrzymywał, gdyż już teraz Paryż podpisuje znacznie większe kontrakty niż Moskwa – mówi.