Koniec historii lotniskowca Foch

Trwa holowanie eks-lotniskowca São Paulo Marynarki Wojennej Brazylii stoczni złomowej. Okręt ten powstał pierwotnie dla francuskiej Marine nationale i służył przez lata pod nazwą upamiętniającą marszałka Francji i Polski Ferdynanda Focha.

Publikacja: 12.08.2022 09:07

Lotniskowiec Foch (R 99) w służbie Marine nationale na początku lat. 80.

Lotniskowiec Foch (R 99) w służbie Marine nationale na początku lat. 80.

Foto: US Navy

W listopadzie 2000 r. Francja wycofała po 37 latach służby lotniskowiec Foch (R 99), drugą jednostkę typu Clemenceau. Jeszcze w tym samym roku Brazylia kupiła Focha, przemianowując go na São Paulo (A12).

Clemenceau i Foch były pierwszymi zbudowanymi we Francji po II wojnie światowej okrętami tej klasy. Foch powstał w stoczni Chantiers de l'Atlantique w Saint-Nazaire. Jego stępkę położono 15 listopada 1957 r., wodowanie odbyło się 23 lipca 1960 r., zaś podniesienie trójkolorowej bandery 15 lipca 1963 r. Okręt miał wyporność pełną 32 800 ton, mierzył 265×51,2×8,6 m i miał napęd turboparowy. Zabierał ok. 40 samolotów i śmigłowców.

W ciągu swojej francuskiej kariery uczestniczył w licznych ćwiczeniach i operacjach. W 1977 r. jego myśliwce Vought F-8 Crusader uczestniczyły w opreacji „Saphir" nad Dżibuti, w trakcie której omal nie doszło do walki z jemeńskimi MiG-ami-21. W październiku 1984 r. Francja wysłała Focha na operację „Mirmillon" u wybrzeży Libii, w odpowiedzi na napięcie w Zatoce Sidra. Lotniskowiec brał udział w wojnie na Bałkanach w okresie od lipca do sierpnia 1993 r., w lutym i marcu 1994 r. oraz w lutym i od maja do lipca 1994 r. w ramach wsparcia operacji Organizacji Narodów Zjednoczonych. Uczestniczył także w misjach sił sojuszniczych NATO z samolotami Super Étendard atakującymi cele w Serbii w 1999 r. Brał również udział w zabezpieczeniu testów atmosferycznych francuskich bomb nuklearnych na Pacyfiku. Na jego pokładzie odbywały się próby samolotów nowej generacji Rafale M. W 2000 r. Foch odbył swój ostatni rejs operacyjny, prowadząc grupę Task Force 473 na czteromiesięczną trasę dookoła świata.

Foch, już jako São Paulo (A 12) w służbie Marinha do Brasil podczas wspólnych ćwiczeń z amerykańskim

Foch, już jako São Paulo (A 12) w służbie Marinha do Brasil podczas wspólnych ćwiczeń z amerykańskim lotniskowcem USS Ronald Reagan (CVN 76) w 2004 r.

US Navy

Po 37 latach pod banderą Marine nationale jednostkę wycofano w 2000 r. Jednak w przeciwieństwie do bliźniaka nie poszła od razu „na żyletki". Rok później okręt sprzedano Brazylii za 1,92 mln dol. (po cenie złomu), gdzie stał się jedynym lotniskowcem i flagowcem Marinha do Brasil.

W ciągu pierwszych trzech lat służby São Paulo wykonał kilka misji, niektóre na wodach zagranicznych, był też wykorzystywany corocznie do kwalifikacji i szkolenia samolotów pokładowych Super Étendard i S-2T Turbo Tracker Marynarki Wojennej Argentyny. 17 maja 2005 r. doszło na nim do eksplozji w sieci parowej siłowni. W wyniku wybuchu zginął jeden członek załogi, a dziesięciu innych zostało rannych. Dwóch rannych zmarło później w szpitalu na skutek odniesionych obrażeń. Przyczyną wybuchu było pęknięcie rurociągu parowego. Po tym wypadku marynarka podjęła decyzję o przeprowadzeniu remontu i modernizacji okrętu.

W latach 2005-2009 São Paulo przeszedł modernizację. Obejmowała ona: przegląd i naprawę turbin parowych, konserwację skraplaczy, kotłów; naprawę dwóch sprężarek wysokociśnieniowych, przegląd generatorów elektrycznych, pomp, zaworów i elementów konstrukcyjnych, dodanie dwóch separatorów olejowo-wodnych, instalację chłodnic wody, naprawę zbiorników olejowych, zastąpienie systemu wymiany danych taktycznych, instalację systemu telewizji przemysłowej, transpondera systemu rozpoznania bojowego „swój-obcy" IFF, systemu walki elektronicznej (ESM) itp.

São Paulo rusza w swój ostatni rejs do stoczni złomowej.

São Paulo rusza w swój ostatni rejs do stoczni złomowej.

Instituto São Paulo

Pod koniec 2010 r. rozpoczęły się próby morskie. Oczekiwano, że São Paulo powróci do floty pod koniec 2013 r., ale w 2012 r. doszło do kolejnego poważnego wypadku, tym razem pożaru. Począwszy od września 2016 r. leciwy lotniskowiec nadal przechodził naprawy. Jednak w lutym 2017 r. Marinha do Brasil ogłosiła, że okręt zostanie zdemobilizowany, a następnie wycofany z eksploatacji. Stało się to formalnie 22 listopada 2018 r. Planowano przekształcenie São Paulo w muzeum, ale brak finansowania sprawił, że zdecydowano o jego złomowaniu.

Ponieważ Francja była pierwotnym właścicielem lotniskowca, klauzula umowy sprzedaży Focha dawała Paryżowi ostatnie zdanie na temat tego, gdzie okręt może być rozebrany. Dlatego stocznie złomowe dopuszczone do udziału w przetargu musiały zostać zatwierdzone przez władze francuskie. Okręt zawiera w swojej strukturze duże ilości niebezpiecznych substancji, takich jak: azbest, polichlorowane bifenyle i toksyczne farby (w tym ołowiowo-kadmowa, która stanowi osłonę przed skażeniem radioaktywnym), co w świetle prawa międzynarodowego kwalifikuje go jako odpad niebezpieczny i tym samym podlega specjalnej kontroli handlowej. Ostatecznie jednostkę sprzedano firmie SÖK Denizcilik w Aliadze z Turcji. 4 sierpnia 2022 r. na holu statku Alp Centre lotniskowiec São Paulo, eks-Foch, ruszył w ostatni rejs. Ma dotrzeć do celu 7 września.

W listopadzie 2000 r. Francja wycofała po 37 latach służby lotniskowiec Foch (R 99), drugą jednostkę typu Clemenceau. Jeszcze w tym samym roku Brazylia kupiła Focha, przemianowując go na São Paulo (A12).

Clemenceau i Foch były pierwszymi zbudowanymi we Francji po II wojnie światowej okrętami tej klasy. Foch powstał w stoczni Chantiers de l'Atlantique w Saint-Nazaire. Jego stępkę położono 15 listopada 1957 r., wodowanie odbyło się 23 lipca 1960 r., zaś podniesienie trójkolorowej bandery 15 lipca 1963 r. Okręt miał wyporność pełną 32 800 ton, mierzył 265×51,2×8,6 m i miał napęd turboparowy. Zabierał ok. 40 samolotów i śmigłowców.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Modernizacja Sił Zbrojnych
Borsuk zatwierdzony. MON podpisał umowę na nowe bwp dla wojska
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Modernizacja Sił Zbrojnych
Jednak nie koreański? Ciężkiego bwp zbudujemy sami
Biznes
Pancerny drapieżnik z epoki cyfrowej. Borsuki dokonają rewolucji w polskiej armii
Przemysł Obronny
Miliardy dla polskiej zbrojeniówki. Huta Stalowa Wola zwiększa moce produkcyjne
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Modernizacja Sił Zbrojnych
Nowe Groty i karabiny wyborowe dla Wojska Polskiego