Beriew patentuje nosiciela powietrznego działa laserowego

Rosyjska firma Beriew zarejestrowała patent na wzór przemysłowy dotyczący „samolotu-nosiciela lotniczego systemu laserowego”.

Publikacja: 10.04.2020 10:00

Ilustracja z patentu przedstawiająca najnowszy rosyjski „samolot-nosiciel lotniczego systemu laserow

Ilustracja z patentu przedstawiająca najnowszy rosyjski „samolot-nosiciel lotniczego systemu laserowego”. Fot./Beriew

Foto: Ilustracja z patentu przedstawiająca najnowszy rosyjski „samolot-nosiciel lotniczego systemu laserowego”. Fot./Beriew

Dokument przedstawia jedynie ilustracje opatentowanego samolotu i nie zawiera żadnej dodatkowej informacji. Samolot jest przeróbką ciężkiego samolotu transportowego Ił-76MD-90A. System luster, przez który promień lasera jest kierowany w stronę celu, umieszczono wewnątrz dużej kroplowej owiewki nad przednią częścią kadłuba, zaraz za kabiną załogi.

Czytaj także: Rosjanie nie zbudują zbiornikowca na bazie Ił-96-400

Firma NPO Ałmaz z Moskwy (robiąca systemy przeciwlotnicze i przeciwrakietowe) już od ponad 40 lat pracuje nad lotniczym laserem bojowym. Kilkakrotnie zmieniono zarówno konfigurację, jak i przeznaczenie systemu. Lotnicze biuro konstrukcyjne Beriew z Taganrogu jest w ramach tych projektów odpowiedzialne za projektowanie i wykonanie samego samolotu-nosiciela działa laserowego A-60, będącego przeróbką Ił-76.

Program lotniczego lasera

Pierwszy A-60 (izdielije 1A) z 1981 r. powstał z zadaniem zwalczania aerostatów wysokościowych w ramach programu Drejf. Później przemianowanego w Ładoga. Działo laserowe umieszczono w ładowni. 27 kwietnia 1984 r. samolot A-60 lecący na wysokości 10 000 m zestrzelił balon wypuszczony z ośrodka doświadczalnego aerostatów w Wolsku, 700 km na południowy wschód od Moskwy. W 1988 r. samolot spłonął w przypadkowym pożarze na lotnisku Czkałowskij pod Moskwą.

W 1991 r. wystartował drugi samolot eksperymentalny A-60/2 (izdielije 1A2). Po dwóch latach jego próby przerwano z powodu braku finansowania. Inaczej niż w projekcie z najnowszego patentu, w dwóch faktycznie zbudowanych samolotach A-60 lustra kierujące promień lasera na cel mieściły się pod owiewką na grzbiecie kadłuba.

Czytaj także: Rosja modernizuje bombowce strategiczne

Program lotniczego lasera bojowego wznowiono 23 grudnia 2002 r. Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej zakontraktowało u NPO Ałmaz nowy program badawczo-rozwojowy Sokoł-Eszełon. Nowe działo laserowe zamówiono w Biurze Konstrukcyjnym Automatyki Chemicznej (KBChA) w Woroneżu. System Sokoł-Eszełon (1LK222) otrzymał także nowe zadanie. Teraz laser miał służyć do zakłócania czujników optoelektronicznych satelitów rozpoznawczych.

Próby w locie odnowionego samolotu 1A2 wznowiono około 2006 r. Podsumowaniem ich był „eksperyment bojowy” przeprowadzony 28 sierpnia 2009 r. 1A2 wystrzelił promień lasera w stronę japońskiego satelity Ajisai znajdującego się na wysokości 1500 km. Rosjanie podają, że zarejestrowali sygnał odbity.

Wraz z próbami nowego systemu na samolocie 1A2, Beriew projektował nowy samolot A-60SE (Sokoł-Eszełon). Prawdopodobnie jego właśnie dotyczy inny zastrzeżony wzór przemysłowy zarejestrowany przez Beriewa w 2004 r. Układ naprowadzający promień lasera zabudowano w w tamtym projekcie w powiększonej owiewce nosowej.

""

Wcześniejsza koncepcja samolotu z działem laserowym, którego układ naprowadzający był zabudowany w przodzie kadłuba. Fot./Beriew

radar.rp.pl

Po pomyślnym zakończeniu prób w 2009 r. w ramach programu Sokoł-Eszełon uruchomiono podprogram Sokoł-W; dotyczył on nowego lasera tej samej firmy KBChA. Według NPO Ałmaz, zadaniem działa laserowego miało być „przeciwdziałanie czujnikom rozpoznawczym w podczerwieni rozmieszczonym na ziemi, wodzie, w powietrzu i w przestrzeni kosmicznej” (a nie tylko w kosmosie, jak poprzednio). Zdecydowano zamontować nowe działo laserowe na nowej platformie, na samolocie transportowym Ił-76MD-90A, którego produkcję uruchamiał zakład w Uljanowsku.

Czytaj także: Rosja utraciła pierwszy seryjny egzemplarz Su-57

Rosyjski nosiciel systemu laserowego

Obecny status programu rosyjskiego lotniczego działa laserowego jest niejasny. 29 kwietnia 2015 r. Beriew w Taganrogu otrzymał z zakładu w Uljanowsku nowy samolot Ił-76MD-90A (numer 0104, czwarty samolot pierwszej serii produkcyjnej), który miał być użyty jako nosiciel działa laserowego. Jednakże w maju 2015 r. nastąpiła bliżej nieokreślona „zmiana koncepcji opracowania, wykonania i prób” lasera lotniczego, a jesienią 2017 r. Ministerstwo Obrony Federacji Rosyjskiej całkowicie przerwało program Sokoł-Eszełon i rozwiązało kontrakt z NPO Ałmaz. Samolot 0104 zwrócono siłom powietrznym i wcielono do służby w 235. pułku lotnictwa transportowego w Uljanowsku jako zwykły samolot transportowy.

Nie oznacza to jednak zakończenia prac nad lotniczymi laserami bojowymi w Rosji. Około 2016 r. po remoncie wznowił loty samolot A-60/2 1A2, który nie latał od zakończenia poprzedniego etapu projektu, około 2010 r. W wywiadzie dla gazety Ministerstwa Obrony Rosji „Krasnaja Zwiezda” 28 grudnia 2019 r. wiceminister obrony Aleksiej Kriworuczko powiedział, że w Rosji „trwają prace nad rozwojem technologii laserów dużej mocy różnych typów. Pracujemy również nad zwiększeniem mocy systemu Pierieswiet. W najbliższych latach planujemy umieścić go na samolocie.”

Czytaj także: Rosja uruchamia nowe radary nad Bałtykiem

Niestety, niewiele to wyjaśnia gdyż niewiele wiadomo o samym Pierieswiecie. Jest to działo laserowe zabudowane na samochodzie ciężarowym. Wygląda podobnie do amerykańskiego systemu Laser Weapon System (LaWS). Informację o systemie ujawnił prezydent Rosji Władimir Putin w wystąpieniu do narodu 1 marca 2018 r. Później poinformowano, że od 1 grudnia 2018 r. Pierieswiet jest już w służbie. Niestety, zasadnicze charakterystyki systemu, a także jego przeznaczenie pozostają nieznane.

Nieznana pozostaje także wcześniejsza historia lasera bojowego Pierieswiet i jego możliwy związek z programem Sokoł-Eszełon. Pamiętajmy, że nazwa Pierieswiet (Aleksander Pierieswiet to prawosławny mnich i wojownik z XIV wieku) jest sztuczna. Nazwę wybrano w ramach głosowania internetowego ogłoszonego w marcu 2018 r. przez Władimira Putina. Prawdziwe oznaczenie systemu pozostaje nieznane.

Modernizacja Sił Zbrojnych
Borsuk zatwierdzony. MON podpisał umowę na nowe bwp dla wojska
Modernizacja Sił Zbrojnych
Jednak nie koreański? Ciężkiego bwp zbudujemy sami
Biznes
Pancerny drapieżnik z epoki cyfrowej. Borsuki dokonają rewolucji w polskiej armii
Przemysł Obronny
Miliardy dla polskiej zbrojeniówki. Huta Stalowa Wola zwiększa moce produkcyjne
Modernizacja Sił Zbrojnych
Nowe Groty i karabiny wyborowe dla Wojska Polskiego