Amerykanie modernizują ciężkie bomby konwencjonalne

Siły powietrzne Stanów Zjednoczonych (USAF) doprowadzają swój arsenał bomb typu MOP do najnowszego standardu GBU-57E/B.

Zmodernizowane bomby wyposażono wyposażono w nowe głowice bojowe typu BLU-127C/B o zwiększonej zdolności do penetracji.

Czytaj także: Niska gotowość operacyjna największą bolączką US Air Force

GBU-57 MOP (Massive Ordnance Penetrator) to kierowana, penetrująca bomba lotnicza przeznaczona do niszczenia bunkrów, tuneli i innych podziemnych kompleksów umocnionych. MOP ma 6,2 m długości i waży 13,6 ton. Masa materiału wybuchowego wynosi 2,7 tony. MOP, razem z ważącą 10,3 t bombą paliwowo-powietrzną GBU-43 MOAB, należą do dwóch najcięższych i najsilniejszych konwencjonalnych bomb lotniczych w arsenale USAF.

Ciężki bomby lotnicze

Pentagon rozpoczął prace nad bombą zdolną do głębokiej penetracji podziemnych umocnień na początku XXI wieku. Działania w Afganistanie wykazały wówczas, że siły powietrzne nie mają bomby zdolnej do przebijania wielometrowych warstw skał i niszczenia głębokich jaskiń. Posiadane w arsenale przeciw-bunkrowe bomby kierowane laserem GBU-28 nie nadawały się do takich działań.

Czytaj także: US Air Force rozwijają koncepcję operacji z lotnisk wysuniętych

Bombę MOP opracowała firma Boeing wspólnie z laboratorium badawczym sił powietrznych (AFRL). Pierwsza próbna, podziemna eksplozja MOP miała miejsce 14 marca 2007 r. na poligonie rakietowym White Sands w Nowym Meksyku (WSMR – White Sands Missile Range). Pierwotnie planowano, że bomby MOP będą przenosić samoloty bombowe B-1B oraz B-2A. Ostatecznie jednak przeznaczono je tylko dla bombowców B-2A.

W 2007 r. Northrop Grumman otrzymał kontrakt na przystosowanie samolotów bombowych B-2A do przenoszenia bomb MOP. Pojedynczy bombowiec może przenosić do dwóch bomb MOP – po jednej w każdej komorze bombowej. W 2008 r. przeprowadzono pierwszą próbę w powietrzu – nieuzbrojoną bombę MOP zrzucono z bombowca B-52H. Pod koniec 2008 r. zakończyły się testy zapalnika ładunku wybuchowego, który jest zdolny do wytrzymania uderzenia bomby o skałę z prędkością kilku tysięcy kilometrów na godzinę.

Czytaj także: Artyleria dla US Air Force

W 2011 r. weszła do służby podstawowa wersja bomby MOP oznaczona jako GBU-57A/B. Bomba jest naprowadzana na cel bezwładnościowo oraz za pomocą sygnału GPS. Według oficjalnych danych MOP może przebijać ok. 40-metrową warstwę średnio-twardych skał, ponad 60-metrową warstwę żelbetu (o wytrzymałości na ściskanie 34 MPa) oraz ośmiometrową warstwę żelbetu (o wytrzymałości na ściskanie 69 MPa). Dla porównania: bomba GBU-28 (o wadze 2,3 t) może przebijać ok. 30-metrową warstwę ziemi albo sześcio-metrową warstwę betonu. Do września 2011 r. USAF odebrały 20 bomb MOP.

Pierwsze modyfikacje bomb MOP

W latach 2011-2012 bomby przeszły kilka modyfikacji prawdopodobnie związanych z zainstalowaniem odpornego na zakłócanie systemu GPS. W 2013 r., na poligonie WSMR, przeprowadzono cztery testy uzbrojonych bomb przenoszonych przez bombowce B-2A. Problemy techniczne uniemożliwiły dwa zrzuty, natomiast dwa zakończyły się sukcesem. Testy miały wykazać m.in. zachowanie się MOP w warunkach zakłócania sygnału GPS.

Czytaj także: Bomby StormBreaker coraz bliżej gotowości operacyjnej

W 2012 r. Pentagon rozpoczął wart 82 mln dolarów program modernizacji oraz zwiększenia zdolności penetracyjnej bomb MOP nazwany ETR (Enhanced Threat Response). Program podzielono na fazy, jednakże nie ujawniono bliższych szczegółów programu. Każda z faz obejmowała m.in. zwiększenie zdolności penetracyjnej bomb poprzez implementację kolejnych wersji głowic bojowych typu BLU-127 oraz nowych zapalników. Pierwotnie w bombach zainstalowano głowicę bojową w wersji BLU-127A/B. W kolejnych etapach były to głowice BLU-127B/B oraz BLU-127C/B. W 2016 r. przeprowadzono na poligonie White Sands trzy próbne zrzuty bomb MOP z bombowców B-2A. Testy te miały związek z oceną modernizacji ETR-3 (ETR Phase 3).

W 2015 r. Boeing otrzymał kontrakt na opracowanie i wdrożenie czwartej fazy programu ETR. W ramach ETR Phase 4 bombę MOP wyposażono m.in. w głowicę bojową BLU-127C/B. Pierwszy próbny zrzut przeprowadzono na poligonie WSMR w grudniu 2016 r. W maju 2017 r. przeprowadzono trzy kolejne zrzuty z bombowców B-2A.

Czytaj także: Amerykański wahadłowiec powrócił po rekordowo długiej misji

Nie ujawniono bliższych szczegółów na temat testów oraz samej ETR Phase 4. Zmodernizowane bomby MOP otrzymały oznaczenie GBU-57E/B.

Pewna ich ilość weszła na uzbrojenie w 2017 r. Siły powietrzne ujawniły, że posiadają zarówno nieuzbrojone – inercyjne wersje bomb, jak i wersje uzbrojone – wyposażone w głowice bojowe. Bomby inercyjne mogą być używane do wstępnego „zmiękczania” celu przed użyciem bomby uzbrojonej.

28 października 2019 r. siły powietrzne przyznały firmom Superior Forge & Steel Corp. oraz Ellwood National Forge wart 90 mln dolarów kontrakt na produkcję i dostawę niesprecyzowanej liczby powłok wykorzystywanych do budowy głowic bojowych BLU-127C/B. Kontrakt ten ma związek z prowadzoną modernizacją do standardu GBU-57E/B bomb MOP.

Czytaj także: Bydgoskie bomby dla polskich jastrzębi