Nowa modyfikacja sprawi, że F-35 będą znacznie bezpieczniejsze

Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych (USAF) rozpoczęły instalację we flocie samolotów myśliwskich F-35A automatycznego systemu unikania kolizji z ziemią – Auto-GCAS (Automatic Ground Collision Avoidance System). Proces ten rozpoczęto o siedem lat wcześniej niż pierwotnie zakładano.

Publikacja: 06.08.2019 11:55

Samolot myśliwski F-35A z dywizjonu testowego 461st FTS podczas lotu nad kalifornijską bazą Edwards

Samolot myśliwski F-35A z dywizjonu testowego 461st FTS podczas lotu nad kalifornijską bazą Edwards AFB. Fot./Lockheed Martin

Foto: Samolot myśliwski F-35A z dywizjonu testowego 461st FTS podczas lotu nad kalifornijską bazą Edwards AFB. Fot./Lockheed Martin

System Auto-GCAS, w pierwszej kolejności, zaczęły otrzymywać F-35A dywizjonów myśliwskich: 4th FS, 34th FS oraz 58th FS. Dwie pierwsze jednostki należą do skrzydła myśliwskiego 388th FW stacjonującego w bazie Hill AFB w stanie Utah. 58th FS należy do stacjonującego w bazie Eglin AFB na Florydzie skrzydła myśliwskiego 33rd FW/OG. Obydwa skrzydła myśliwskie instalują system wykorzystując własne zaplecze techniczne.

Czytaj także: Rekordowa umowa na zakup myśliwców F-35

W połowie lat 80. XX wieku USAF, wspólnie z firmą General Dynamics, rozpoczęły w ramach programu AFTI (Advanced Fighter Technology Integration), prace nad systemem Auto-GCAS dla myśliwców F-16. System miał pomagać w unikaniu tzw. kontrolowanego zderzenia z ziemią (CFIT – Controlled Flight Into Terrain). Mowa o sytuacjach utraty orientacji przestrzennej przez pilota lub gdy pilot nie zdaje sobie sprawy, że pozostaje na kursie kolizyjnym z ziemią. CFIT jest uznawany za jedną z głównych przyczyn katastrof lotniczych.

Dodatkowo system Auto-GCAS miał pomagać w wyprowadzaniu samolotu z lotu nurkowego w wypadku utraty przytomności przez pilota.

""

Klatka z filmu nagrywającego wyświetlacz przezierny HUD myśliwca F-16 pokazująca moment, w którym system Auto-GCAS przejął kontrolę nad samolotem, po tym jak pilot stracił przytomność podczas lotu. Wypadek miał miejsce w maju 2016 r. Fot./USAF

radar.rp.pl

W latach 90. prace kontynuował zespół złożony ze specjalistów NASA, USAF, firmy Lockheed Martin oraz szwedzkich sił powietrznych zainteresowanych implementacją systemu w swoich myśliwcach. W 1998 r. rozpoczęto testy w powietrzu z udziałem myśliwca F-16D GCAS (Block 25). Zakończyły się one pełnym sukcesem, jednakże głównym problemem pozostawała wciąż zbyt mała moc obliczeniowa ówczesnych komputerów pokładowych. Dopracowanie systemu i opracowanie jego wersji seryjnej zajęło jeszcze kolejną dekadę.

Auto-GCAS dla myśliwców F-16, F-22 i F-35

Ostatecznie USAF postanowiły zainstalować system Auto-GCAS we flocie myśliwców F-16 Block 40/42 oraz Block 50/52, które posiadają relatywnie najnowsze komputery pokładowe. Proces instalacji przeprowadzono w latach 2014-2016. W tym czasie zakończono też testy i instalację systemu również we flocie myśliwców F-22A.

Czytaj także: Chrzest bojowy brytyjskich F-35B

Implementacja systemu polega na modyfikacji komputera kontroli lotu, modyfikacji oprogramowania modułowego komputera misji oraz instalacji systemu transmisji danych lotu.

Dodatkowo, w F-16 zainstalowano tzw. aktywowany przez pilota system ratunkowy – PARS (Pilot Activated Recovery System). Pilot, gdy znajdzie się w krytycznej sytuacji lub nie jest w stanie ocenić położenia może nacisnąć przycisk uruchamiający system PARS. System przejmuje wtedy sterowanie wyprowadzając samolot do lotu poziomego.

Auto-GCAS wykorzystuje czujniki pokładowe samolotu do monitorowania lotu i odległości samolotu od ziemi. Gdy zachodzi niebezpieczeństwo zderzenia z ziemią, albo lot wchodzi w fazę niekontrolowaną, system po obliczeniu najlepszej trajektorii wyprowadzenia samolotu, „przejmuje stery” i wyrównuje lot.

Czytaj także: Nowa generacja F-35

W listopadzie 2018 r. dywizjon testowy USAF 461st FTS wykonał szereg lotów myśliwcem F-35A. W maszynie zainstalowano najnowszą wersję systemu Auto-GCAS. Sprawdzano m.in. czy system jest w pełni kompatybilny z innymi systemami komputerowymi samolotu. Po instalacji we flocie F-35A, system mają otrzymać również myśliwce w wersji F-35B oraz F-35C. Według danych USAF system Auto-GCAS od 2014 r. już osiem razy wyprowadzał myśliwce F-16 z niebezpiecznych sytuacji.

System Auto-GCAS, w pierwszej kolejności, zaczęły otrzymywać F-35A dywizjonów myśliwskich: 4th FS, 34th FS oraz 58th FS. Dwie pierwsze jednostki należą do skrzydła myśliwskiego 388th FW stacjonującego w bazie Hill AFB w stanie Utah. 58th FS należy do stacjonującego w bazie Eglin AFB na Florydzie skrzydła myśliwskiego 33rd FW/OG. Obydwa skrzydła myśliwskie instalują system wykorzystując własne zaplecze techniczne.

Czytaj także: Rekordowa umowa na zakup myśliwców F-35

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Modernizacja Sił Zbrojnych
Borsuk zatwierdzony. MON podpisał umowę na nowe bwp dla wojska
Modernizacja Sił Zbrojnych
Jednak nie koreański? Ciężkiego bwp zbudujemy sami
Biznes
Pancerny drapieżnik z epoki cyfrowej. Borsuki dokonają rewolucji w polskiej armii
Przemysł Obronny
Miliardy dla polskiej zbrojeniówki. Huta Stalowa Wola zwiększa moce produkcyjne
Modernizacja Sił Zbrojnych
Nowe Groty i karabiny wyborowe dla Wojska Polskiego
Materiał Promocyjny
Nowe narzędzia to nowe możliwości