Nowa modyfikacja sprawi, że F-35 będą znacznie bezpieczniejsze

Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych (USAF) rozpoczęły instalację we flocie samolotów myśliwskich F-35A automatycznego systemu unikania kolizji z ziemią – Auto-GCAS (Automatic Ground Collision Avoidance System). Proces ten rozpoczęto o siedem lat wcześniej niż pierwotnie zakładano.

Publikacja: 06.08.2019 11:55

Samolot myśliwski F-35A z dywizjonu testowego 461st FTS podczas lotu nad kalifornijską bazą Edwards

Samolot myśliwski F-35A z dywizjonu testowego 461st FTS podczas lotu nad kalifornijską bazą Edwards AFB. Fot./Lockheed Martin

Foto: Samolot myśliwski F-35A z dywizjonu testowego 461st FTS podczas lotu nad kalifornijską bazą Edwards AFB. Fot./Lockheed Martin

System Auto-GCAS, w pierwszej kolejności, zaczęły otrzymywać F-35A dywizjonów myśliwskich: 4th FS, 34th FS oraz 58th FS. Dwie pierwsze jednostki należą do skrzydła myśliwskiego 388th FW stacjonującego w bazie Hill AFB w stanie Utah. 58th FS należy do stacjonującego w bazie Eglin AFB na Florydzie skrzydła myśliwskiego 33rd FW/OG. Obydwa skrzydła myśliwskie instalują system wykorzystując własne zaplecze techniczne.

Czytaj także: Rekordowa umowa na zakup myśliwców F-35

W połowie lat 80. XX wieku USAF, wspólnie z firmą General Dynamics, rozpoczęły w ramach programu AFTI (Advanced Fighter Technology Integration), prace nad systemem Auto-GCAS dla myśliwców F-16. System miał pomagać w unikaniu tzw. kontrolowanego zderzenia z ziemią (CFIT – Controlled Flight Into Terrain). Mowa o sytuacjach utraty orientacji przestrzennej przez pilota lub gdy pilot nie zdaje sobie sprawy, że pozostaje na kursie kolizyjnym z ziemią. CFIT jest uznawany za jedną z głównych przyczyn katastrof lotniczych.

Dodatkowo system Auto-GCAS miał pomagać w wyprowadzaniu samolotu z lotu nurkowego w wypadku utraty przytomności przez pilota.

""

Klatka z filmu nagrywającego wyświetlacz przezierny HUD myśliwca F-16 pokazująca moment, w którym system Auto-GCAS przejął kontrolę nad samolotem, po tym jak pilot stracił przytomność podczas lotu. Wypadek miał miejsce w maju 2016 r. Fot./USAF

radar.rp.pl

W latach 90. prace kontynuował zespół złożony ze specjalistów NASA, USAF, firmy Lockheed Martin oraz szwedzkich sił powietrznych zainteresowanych implementacją systemu w swoich myśliwcach. W 1998 r. rozpoczęto testy w powietrzu z udziałem myśliwca F-16D GCAS (Block 25). Zakończyły się one pełnym sukcesem, jednakże głównym problemem pozostawała wciąż zbyt mała moc obliczeniowa ówczesnych komputerów pokładowych. Dopracowanie systemu i opracowanie jego wersji seryjnej zajęło jeszcze kolejną dekadę.

Auto-GCAS dla myśliwców F-16, F-22 i F-35

Ostatecznie USAF postanowiły zainstalować system Auto-GCAS we flocie myśliwców F-16 Block 40/42 oraz Block 50/52, które posiadają relatywnie najnowsze komputery pokładowe. Proces instalacji przeprowadzono w latach 2014-2016. W tym czasie zakończono też testy i instalację systemu również we flocie myśliwców F-22A.

Czytaj także: Chrzest bojowy brytyjskich F-35B

Implementacja systemu polega na modyfikacji komputera kontroli lotu, modyfikacji oprogramowania modułowego komputera misji oraz instalacji systemu transmisji danych lotu.

Dodatkowo, w F-16 zainstalowano tzw. aktywowany przez pilota system ratunkowy – PARS (Pilot Activated Recovery System). Pilot, gdy znajdzie się w krytycznej sytuacji lub nie jest w stanie ocenić położenia może nacisnąć przycisk uruchamiający system PARS. System przejmuje wtedy sterowanie wyprowadzając samolot do lotu poziomego.

Auto-GCAS wykorzystuje czujniki pokładowe samolotu do monitorowania lotu i odległości samolotu od ziemi. Gdy zachodzi niebezpieczeństwo zderzenia z ziemią, albo lot wchodzi w fazę niekontrolowaną, system po obliczeniu najlepszej trajektorii wyprowadzenia samolotu, „przejmuje stery” i wyrównuje lot.

Czytaj także: Nowa generacja F-35

W listopadzie 2018 r. dywizjon testowy USAF 461st FTS wykonał szereg lotów myśliwcem F-35A. W maszynie zainstalowano najnowszą wersję systemu Auto-GCAS. Sprawdzano m.in. czy system jest w pełni kompatybilny z innymi systemami komputerowymi samolotu. Po instalacji we flocie F-35A, system mają otrzymać również myśliwce w wersji F-35B oraz F-35C. Według danych USAF system Auto-GCAS od 2014 r. już osiem razy wyprowadzał myśliwce F-16 z niebezpiecznych sytuacji.

System Auto-GCAS, w pierwszej kolejności, zaczęły otrzymywać F-35A dywizjonów myśliwskich: 4th FS, 34th FS oraz 58th FS. Dwie pierwsze jednostki należą do skrzydła myśliwskiego 388th FW stacjonującego w bazie Hill AFB w stanie Utah. 58th FS należy do stacjonującego w bazie Eglin AFB na Florydzie skrzydła myśliwskiego 33rd FW/OG. Obydwa skrzydła myśliwskie instalują system wykorzystując własne zaplecze techniczne.

Czytaj także: Rekordowa umowa na zakup myśliwców F-35

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Modernizacja Sił Zbrojnych
Borsuk zatwierdzony. MON podpisał umowę na nowe bwp dla wojska
Modernizacja Sił Zbrojnych
Jednak nie koreański? Ciężkiego bwp zbudujemy sami
Biznes
Pancerny drapieżnik z epoki cyfrowej. Borsuki dokonają rewolucji w polskiej armii
Przemysł Obronny
Miliardy dla polskiej zbrojeniówki. Huta Stalowa Wola zwiększa moce produkcyjne
Modernizacja Sił Zbrojnych
Nowe Groty i karabiny wyborowe dla Wojska Polskiego