Rosjanie chcą wydobyć zatopione w Oceanie Arktycznym atomowe okręty podwodne. Po co?

Rząd Rosji wpisał w projekcie budżetu federalnego pieniądze na wydobycie z dna arktycznych mórz dwóch zatopionych sowieckich okrętów podwodnych o napędzie atomowym. Chodzi o jednostki K-27 i K-159, ustaliła gazeta RBK. Przygotowania do operacji wydobycia zaplanowano na 2026 r., a same prace na 2027 r.

Rosatom wyjaśnił dziennikarzom, że celem operacji jest utylizacja korodujących atomówek. Natomiast Ministerstwo Finansów odmówiło gazecie komentarza, powołując się na brak ujawnienia tej części budżetu. Czy więc rzeczywiście o zezłomowanie atomowych jednostek tutaj chodzi?

Kreml ma program dla zatopionych atomówek

Gazeta RBK zwraca uwagę, że program państwowy „Rozwój Przemysłowego Kompleksu Energetyki Jądrowej”, na który przeznaczono 283,4 mld rubli (12,71 mld zł) w ciągu najbliższych trzech lat, zawiera sekcję zatytułowaną „Zestaw środków mających na celu zapewnienie bezpiecznego postępowania z federalnymi odpadami radioaktywnymi, utrzymanie bezpieczeństwa i składowania obiektów jądrowych i obiektów jądrowych o znaczeniu radiacyjnym”.

Czytaj więcej

Polityka

Władimir Putin nie ma pieniędzy na atomowy wyścig zbrojeń

Władimir Putin zaproponował roczne moratorium na rozwój broni nuklearnej, pod warunkiem że USA zr...

Na to w najbliższych trzech latach ma pójść blisko 32 mld rubli (1,43 mld zł) z pieniędzy podatników. „Konkretne działania, na które zostaną przeznaczone te środki, nie zostały ujawnione w nocie wyjaśniającej” – podkreśla RBK. Nie wiadomo więc, czy zatopione sowieckie okręty promieniują, w jakim są stanie i jak się do nich dostać oraz kto to miałby zrobić. Nie wiadomo też, czy znajdują się na nich głowice jądrowe.

Dlaczego właśnie K-27 i K-159 chcą Rosjanie teraz wydobyć? Według oficjalnych danych na dnach północnych mórz spoczywa siedem sowieckich i rosyjskich atomowych okrętów podwodnych (plus dziób najsłynniejszego z nich – „Kurska"). Amerykanie stracili dwa takie okręty.

K-27 – załoga z ostrą chorobą popromienną

K-27 to jedyny atomowy okręt podwodny zbudowany w ramach projektu 645 ŻMT. Był to wariant pierwszego sowieckiego atomowego okrętu podwodnego K-3, z reaktorem wodnym ciśnieniowym. Jednak w przeciwieństwie do K-3, reaktory K-27 były pierwszymi, w których jako chłodziwo zastosowano ciekły metal – stop ołowiu i bizmutu.

Czytaj więcej

Handel

Oto największy wygrany wojny Putina. Zarobił 20 mld dolarów i zagraża Unii

Armia rosyjskiego agresora stała się skrajnie zależna od dostaw amunicji artyleryjskiej z Korei P...

W czasie projektowania i budowy w latach 50. XX wieku reaktor z ciekłym metalem uważano za bezpieczniejszy. Okręt wszedł do służby w 1963 r. i wówczas przewyższył swojego amerykańskiego odpowiednika, Seawolfa, pod względem prędkości i głębokości nurkowania. Ustanowił kilka rekordów najdłuższych rejsów i najdłuższego czasu zanurzenia.

Nie trwało to długo. Po trzecim rejsie wiosną 1968 r. doszło do awarii reaktora, co doprowadziło do skażenia radioaktywnego przedziałów, powodując u całej załogi – ponad 140 osób – ostrą chorobę popromienną. Oficjalnie zmarło w męczarniach dziewięć osób. W rzeczywistości liczba ofiar była prawdopodobnie dużo wyższa, a ci, którzy przeżyli, także nie żyli długo.

Pomimo skażenia załoga otrzymała rozkaz, by, używając tylko jednego reaktora, dopłynąć K-27 do bazy Floty Północnej w Gremicha (zamknięta jednostka administracyjno-terytorialna na północny wschód od Murmańska). Sowieci chcieli wyremontować okręt, ale okazało się to niemożliwe. W 1981 r. K-27 został zatopiony na Morzu Karskim, na wschód od archipelagu Nowa Ziemia, na głębokości 75 metrów.

Czytaj więcej

Atom

Energetyka atomowa może się okazać drogą ucieczki. W kolejną ślepą uliczkę

W ciągu ostatnich kilku tygodni dalekosiężne, wieloletnie plany dla energetyki wylądowały na śmie...

Przed ostatnim rejsem z Siewierodwińska, gdzie okręt znajdował się w suchym doku, do komory reaktora okrętu wlano 270 ton bitumu, co miało uszczelnić reaktor i zapobiec przedostawaniu się wody i jej skażeniu.

Atomowy reaktor na głębokości 250 m

Druga jednostka – K-159 była jednym z pierwszych sowieckich okrętów podwodnych napędzanych reaktorami wodnymi ciśnieniowymi, zmodyfikowaną wersją pierwszego K-3. Został wprowadzony do służby w 1963 r., w tym samym roku co K-27. Służył w Marynarce Wojennej do 1989 r., po czym do 2003 r. cumował w bazie Gremicha. Zatonął w nocy 30 sierpnia 2003 r. podczas holowania na złom w stoczni Nerpa w Snieżnogorsku (północno-zachodni obwód murmański), niedaleko wyspy Kildin. Leży na poważnej głębokości około 250 m.

Czytaj więcej

Biznes

Rosja traci rynek broni. Eksport mniejszy o połowę

Od rozpętanej przez Putina wojny Rosja, drugi po USA światowy eksporter broni, traci coraz szybci...

Przedstawiciele ministerstw federalnych, Rosatomu i eksperci wojskowi od ponad 10 lat dyskutują o potrzebie podniesienia i złomowania atomowych okrętów podwodnych K-27 i K-159. Jednym z powodów jest korozja metali, która powoduje, że okręty z roku na rok niszczeją. W lipcu 2022 r., na konferencji „Odzyskiwanie zatopionych obiektów radioaktywnych i niebezpiecznych w morzach Oceanu Arktycznego”, Oleg Własow, konstruktor z Biura Inżynierii Morskiej Malachit w Sankt Petersburgu (specjalizującego się w atomowych okrętach podwodnych), stwierdził, że proces wydobycia może wkrótce stać się tak trudny, że pozostawienie okrętów na dnie morskim będzie najmniej ryzykowną opcją.