Marek Kutarba: Czy Żelazna Kopuła zawiodła Izrael?

Atak Iranu na Izrael z użyciem setek rakiet balistycznych wywołał dyskusję na temat skuteczności izraelskich systemów obrony przeciwlotniczej, w tym słynnej Żelaznej Kopuły. Czy krytyka tego systemu jest uzasadniona?

Publikacja: 02.10.2024 11:33

Izraelski system antyrakietowy we wtorek niszczył pociski wystrzelone przez Iran. Żelazna Kopuła rea

Izraelski system antyrakietowy we wtorek niszczył pociski wystrzelone przez Iran. Żelazna Kopuła reagowała m.in. w mieście Aszkelon

Foto: REUTERS/Amir Cohen

Iran wystrzelił w nocy z 1 na 2 października kilkaset rakiet balistycznych w kierunku Izraela. Ile dokładnie – nie wiadomo. Szacunki są różne: od 150 do nawet ponad 200 rakiet. Kluczowe w tym przypadku są dwa fakty – użycie rakiet balistycznych i fakt, że izraelska obrona przeciwlotnicza zniszczyła większość z nich. Większość, ale nie wszystkie. I to właśnie ten ostatni fakt stał się powodem do kpin z izraelskiej obrony przeciwlotniczej i kultowego wręcz systemu, jakim jest Żelazna Kopuła. Kpiny te sprowadzają się do stwierdzenia, że Żelazna Kopuła to system do zwalczania fajerwerków, a nie prawdziwych rakiet.

Zasięg irańskich rakiet

Zasięg irańskich rakiet

PAP

Cóż, w tych kpinach jest trochę prawdy, ale i cała masa nieporozumień wynikających ze skłonności do ferowania ocen opartych na uproszczeniach i przekłamaniach. Analiza faktów pokazuje, że rzeczywistość jest bardziej skomplikowana, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka.

Czytaj więcej

Alarm i eksplozje w Tel Awiwie. Iran wystrzelił rakiety w kierunku Izraela

Zacznijmy od tego, że nie udało się strącić wszystkich wystrzelonych irańskich rakiet. Bądźmy jednak rozsądni w swoich ocenach. Swoje cele (czy jednak rzeczywiście „cele”?), jak wynika z dostępnych informacji, osiągnęło niewiele z nich. Większość użytych w ataku rakiet została przez Izrael przechwycona jeszcze nad terytorium Jordanii.

Obrona przed „fajerwerkami” jest dla Izraela kluczowa

Kolejny element, na który warto zwrócić uwagę, to fakt, że praktycznie nic nie wiemy na temat tego, gdzie uderzyły te rakiety, których Izrael nie zniszczył. To z punktu widzenia oceny skuteczności obrony przeciwlotniczej istotna informacja. Nie każdą atakującą rakietę trzeba zniszczyć. Jeśli miejsce jej trafienia (a to daje się ustalić) nie ma żadnej wartości i trafienie nie powoduje większych strat, to zestrzelenie takiego pocisku jest zwyczajnie z ekonomicznego punktu widzenia bez sensu. Szkoda marnować w takich sytuacjach drogie pociski przeciwlotnicze.

Izraelska Żelazna Kopuła to jeden z najbardziej zmitologizowanych systemów uzbrojenia na świecie. Większość z nas, nafaszerowana przekazami marketingowymi, uwierzyła, że to system obrony idealny

Nie mniej ważny z punktu widzenia pojawiających się kpin jest także fakt, że Żelazna Kopuła nie została skonstruowana do obrony Izraela przed atakiem rakiet balistycznych. To system do obrony przed zagrożeniem, z którym państwo to ma do czynienia znacznie częściej niż z atakami w irańskim stylu. A stworzono go właśnie do obrony przed „fajerwerkami" – stosunkowo prostymi rakietami, pociskami artyleryjskimi i pociskami moździerzowymi, którymi najczęściej Izrael jest ostrzeliwany. Przede wszystkim przez Hezbollah. Żelazna Kopuła to system stworzony głównie do obrony ludności cywilnej przed takimi właśnie zagrożeniami. I to dlatego Żelazna Kopuła lepiej radzi sobie z „fajerwerkami" niż rakietami balistycznymi.

Arsenał rakietowy Iranu

Arsenał rakietowy Iranu

PAP

Żelazna Kopuła nie była najważniejszą warstwą obrony

Przed irańskim atakiem wcale tez nie broniła Izraela Żelazna Kopuła. A raczej nie tylko ona. Do obrony przed rakietami balistycznymi Izrael używa zupełnie innych systemów. To system rakietowy Strzała 3 (Chec 3; Arrow 3) przeznaczony jest do niszczenia pocisków balistycznych dalekiego zasięgu w ich najwyższej fazie lotu. Jeśli ten system zawiedzie, do użycia wchodzi system rakietowy Strzała 2 (Chec 2; Arrow 2) przeznaczony do niszczenia pocisków balistycznych średniego zasięgu w atmosferze.

Czytaj więcej

Żelazna kopuła jest droga i nieszczelna. Ale Izrael ma już „promień śmierci”

Kolejną, trzecią rubież obrony przed pociskami balistycznymi stanowi system Proca Dawida (Kela Dawid; David's Sling) przeznaczony do niszczenia pocisków balistycznych i manewrujących średniego i krótkiego zasięgu, samolotów i bezzałogowych statków powietrznych (BSP). Wspiera go jeszcze system rakietowy Patriot z pociskami PAC-2/GEM+. To naprawdę skuteczny, wielowarstwowy system, którego wiele państw może Izraelowi tylko pozazdrościć, szczególnie w Europie.

Nie ma stuprocentowo skutecznych systemów

Izraelska Żelazna Kopuła to jeden z najbardziej zmitologizowanych systemów uzbrojenia na świecie. Większość z nas, nafaszerowana przekazami marketingowymi, uwierzyła, że to system obrony idealny. Niestety, w realnym świecie takie systemy nie istnieją. Żaden nie jest w stu procentach skuteczny i niezawodny. Tak samo – o czym wielu się już zapewne przekonało – jak nie istnieją niezniszczalne czołgi, choćby te były „najlepsze na świecie" (tak jak abramsy na Ukrainie).

Czytaj więcej

Gen. Waldemar Skrzypczak: Rosjanie niszczyli leopardy, tak samo niszczą i będą niszczyć czołgi Abrams

W przypadku Żelaznej Kopuły sami Izraelczycy chwalą się skutecznością na poziomie 90 proc. Czyli na każde 10 wystrzelonych pocisków i tak jeden jest w stanie się przebić. Faktycznie skuteczność ta jest jednak prawdopodobnie nieco niższa. Ale to i tak jednak bardzo wysoka skuteczność.

Co jednak najważniejsze: tak naprawdę nie znamy zbyt wielu faktów o irańskim ataku rakietowym na Izrael. Z wyjątkiem tego, że w ataku tym nie ucierpiała żadna z baz izraelskiego lotnictwa. A to właśnie lotnictwo ma kluczowe znaczenie zarówno w działaniach ofensywnych, jak i obronnych Izraela. Dlatego zalecałbym jednak dużą ostrożność w ferowaniu wyroków na temat skuteczności izraelskiej obrony. Z polskiego punktu widzenia jest bowiem czego zazdrościć.

Iran wystrzelił w nocy z 1 na 2 października kilkaset rakiet balistycznych w kierunku Izraela. Ile dokładnie – nie wiadomo. Szacunki są różne: od 150 do nawet ponad 200 rakiet. Kluczowe w tym przypadku są dwa fakty – użycie rakiet balistycznych i fakt, że izraelska obrona przeciwlotnicza zniszczyła większość z nich. Większość, ale nie wszystkie. I to właśnie ten ostatni fakt stał się powodem do kpin z izraelskiej obrony przeciwlotniczej i kultowego wręcz systemu, jakim jest Żelazna Kopuła. Kpiny te sprowadzają się do stwierdzenia, że Żelazna Kopuła to system do zwalczania fajerwerków, a nie prawdziwych rakiet.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Modernizacja Sił Zbrojnych
Borsuk zatwierdzony. MON podpisał umowę na nowe bwp dla wojska
Modernizacja Sił Zbrojnych
Jednak nie koreański? Ciężkiego bwp zbudujemy sami
Biznes
Pancerny drapieżnik z epoki cyfrowej. Borsuki dokonają rewolucji w polskiej armii
Przemysł Obronny
Miliardy dla polskiej zbrojeniówki. Huta Stalowa Wola zwiększa moce produkcyjne
Modernizacja Sił Zbrojnych
Nowe Groty i karabiny wyborowe dla Wojska Polskiego