Latanie na drzwiach od stodoły i inne zmartwienia Okęcia

Pierwsze lekkie bojowe odrzutowce FA-50 zamówione w zeszłym roku w Republice Korei pojawią się na naszych lotniskach w tym roku. Co ze szkoleniem pilotów ? Koreańczycy swój system katapultowania oparli na symulatorach spółki ETC z warszawskiego Okęcia.

Wiedza o tym, że mamy w kraju firmę ze światowej czołówki producentów symulatorów do zaawansowanego treningu pilotów bojowych maszyn nie jest powszechna, mimo, że trenażery rodzimej produkcji służą w siłach powietrznych kilkunastu krajów.

Robert Boroch, prezes ETC – PZL Aerospace Industries (warszawska spółka już od ćwierć wieku działa w strukturach specjalistycznej korporacji ETC z Filadelfii w USA) przypomina, że zastosowanie symulatorów czyli mówiąc prościej robotów do szkolenia pilotów to gigantyczna oszczędność. - Zwłaszcza gdy inteligentny trenażer pozwala przećwiczyć wirtualnie i bez ryzyka sytuacje awarii maszyny, która gdyby zdarzyła się w realu mogłaby spowodować katastrofę.

- Nasz symulator może dowolnie zmieniać warunki zewnętrzne, piętrzyć przed lotnikiem trudności, by przygotować go do błyskawicznych reakcji ratujących życie w sytuacji zagrożenia - mówi Boroch.

Pionierska Iryda

Specjaliści od szkoleniowych robotów z ETC rozpoczynali skok w nowoczesność jeszcze w latach 90- tych w Zakładzie Systemów Symulacyjnych i Elektronicznych WSK-PZL „Warszawa – Okęcie" od projektowania symulatora lotu dla konstruowanej i produkowanej w kraju szkolno - bojowej Irydy.

To był milowy krok dla firmy z Okęcia, choć program rodzimego lekkiego odrzutowca przerwano. Potem powstawały w ETC m.in. dzięki zastrzykowi offsetowych technologii katapulty dla F-16 , symulatory do szkoleniowych maszyn Orlik czy mieleckich turbośmigłowych transportowców M-28 Bryza. Oprócz symulatorów lotów, w których można nie zużywając bojowych samolotów uczyć bezpiecznego pilotowania statków powietrznych w każdych warunkach - firma z Okęcia, produkuje trenażery do katapultowania i jest w tej dziedzinie niekwestionowanym liderem na świecie.

Foto: Rzeczpospolita

Ekspertów trochę dziwi, że wojsko zamawiając ostatnio koreańskie lekkie odrzutowce FA-50 do Sił Powietrznych RP w uzgadnianym równocześnie pakiecie treningowym nie przewidziało katapult. Uważają, że to istotne pogorszenie jakości szkolenia w stosunku do pilotów np. F-16.

To zresztą niejedyny problem, który obchodzi dziś ekipę ETC.

Potrzeba wyobraźni

- Odnosimy wrażenie, że wyobraźni osób odpowiadających za bezpieczeństw wojskowych pilotów nie wyostrzyły nawet takie doświadczenia jak twarde lądowanie sokoła z premierem Millerem, katastrofa casy pod Mirosławcem, w której zginęli dowódcy Sił Powietrznych czy wreszcie tragedia w Smoleńsku – twierdzą w firmie z Okęcia.

W czym rzecz ? Prezes Boroch wyjaśnia:

- Symulatory to wyspecjalizowane i precyzyjnie spersonalizowane urządzenia zamawiane zazwyczaj w jednym egzemplarzu - zwykle równocześnie z wprowadzeniem do służby określonego statku powietrznego. Nic dziwnego: sprzęt do treningu musi perfekcyjnie odwzorowywać nie tylko możliwości techniczne konkretnego samolotu czy śmigłowca ale zapewniać pilotowi w trakcie ćwiczeń także odczucia i wrażenia, jakie dostarcza obecność w kokpicie prawdziwej maszyny.

Tak daleko idąca personalizacja symulatorów powoduje, że każda późniejsza modernizacja samolotu czy śmigłowca wynikająca z potrzeb eksploatacji i naturalnego procesu unowocześniania bojowego sprzętu powoduje konieczność aktualizacji technicznej i elektronicznej symulatora. To wymaga inwestycji w dostosowanie wyposażenia treningowego do zmienionych czyli aktualnych wymagań. U nas, niestety, często aktualizacja odkładana bywa na lepsze czasy.

W rezultacie symulatory wpierw idealnie dopasowane do wymogów szkoleniowych z czasem coraz bardziej oddalają się od optymalnych i treningowych potrzeb. W ślad za tym rośnie ryzyko, że ćwiczenia z ich wykorzystaniem nie kształtują nowych, prawidłowych kompetencji i nawyków a wręcz przeciwnie – utrwalają stare i niepożądane – tłumaczy prezes ETC.

Kosztowne bezpieczeństwo

Poprawianie symulatorów - skomplikowanych robotów treningowych nie zawsze jest tanie. Robert Boroch.

- Można mi zarzucać, że śląc pisma do kolejnych decydentów i przypominając do znudzenia o konieczności aktualizacji treningowego sprzętu dbam o interes firmy. - Moim zdaniem nie da się jednak niczym wytłumaczyć chęci zaoszczędzenia na szkoleniach pilotów które poprawiać powinny bezpieczeństwo pasażerów i załóg.

Foto: St. chor. mar. Arkadiusz Dwulatek/Combat Camera.