Węgrzy chcą przejąć litewskie nawozy. W tle oligarchowie, Gazprom i Orban

Węgierska spółka z powiązaniami w Rosji i w rządzie Wiktora Orbana chce kupić pakiet kontrolny największego producenta nawozów na Litwie. Ale nie po to, by produkować nawozy.

Publikacja: 07.05.2024 16:06

Węgierska spółka chce kupić pakiet kontrolny największego producenta nawozów na Litwie

Węgierska spółka chce kupić pakiet kontrolny największego producenta nawozów na Litwie

Foto: Bloomberg

Litewski portal Delfi poinformował, że wdowa po właścicielu, sprzeda pakiet kontrolny (52 proc.) producenta nawozów Achemos grupė. Potencjalnym nabywcą jest węgierska grupa MET z siedzibą w Szwajcarii. Szefowie tej firmy nie raz musieli się tłumaczyć ze swoich powiązań z premierem Węgier Viktorem Orbanem i Rosją. Według źródła Delfi kupujący nie jest jednak zainteresowany działalnością związaną z produkcją nawozów, ale kłajpedzką firmą spedycyjną Klasco. Także wartość transakcji ma być niższa od rynkowej wartości pakietu.

Czytaj więcej

Orlen przegrał na Litwie

Kontrowersyjna grupa MET powiązana z Rosją i MOL

Grupa MET rozpoczęła swoją działalność w 2007 roku na Węgrzech, później otworzyła swoją siedzibę główną w Szwajcarii. ”Węgry są naszym głównym rynkiem, jednak firma szybko rozszerzyła swoją działalność na inne kraje europejskie, założyła spółki zależne i organicznie wzmocniła swoją pozycję” – czytamy na stronie internetowej firmy. Obecnie MET działa w kilkudziesięciu krajach, m.in. we Włoszech, Chorwacji, Rumunii, Słowacji i Hiszpanii.

Firma budzi kontrowersje, a jej liczne zmiany właścicielskie wydają się mieć na celu ukrycie rzeczywistych beneficjentów. Delfi zwraca uwagę, że na oficjalnej stronie internetowej MET Group pełno jest białych plam, szczególnie jeżeli chodzi o historię firmy i właścicieli. Na przykład nie podano, że MET Ltd została założona przez paliwowy koncern MOL, który kontroluje rząd Węgier i posiada 100 proc. udziałów w MET Ltd. MOL sprzedał połowę akcji spółki spółce Normerston Trading Ltd, zarejestrowanej w Belize.

Czytaj więcej

Rząd Węgier zachęca biznes do współpracy z Rosją

Normerston Trading Ltd ma powiązania z Rosją. Według portalu Atlatszo, za Normerston Trading Ltd może stać rosyjski oligarcha Megdet Rachimkułow powiązany z kolei z Gazpromem. Portal Budapest Beacon podał, że w 2012 roku Normerston Trading Ltd sprzedał swoje akcje MET rosyjskiej spółce RP Explorer Ltd. Wkrótce jednak RP Explorer Ltd odsprzedała te udziały węgierskim przedsiębiorcom.

MOL Plc i RP Explorer Liquid Fund sprzedały po 10 proc. akcji szefowi MET Holding, Benjaminowi Lakatosowi. MOL zachował 40 proc. akcji, część trafiła w ręce innych węgierskich przedsiębiorców – Istvana Garancy’ego (10 proc.), Georgi Nagya (12,7 proc.) i Rosjanina Ilji Trubnikowa (12,7 proc.), przy czym spekuluje się, że Rosjanin to słup, za którym stoją prawdziwi właściciele. Jednak w 2018 r. MET podała, że ​​osoby te sprzedały swoje akcje MOL. Firma została następnie przejęta przez MET Capital Partners AG, spółkę założoną przez Lakatosa.

Czytaj więcej

13 pakiet sankcji przeciwko Rosji. UE uderzy w aluminium i „części do lodówki”

Kto naprawdę kupuje Achemos groupe

W 2020 roku 20 proc. udziałów w spółce kupiła spółka Keppel Infrastructure z Singapuru. Obecnie 10 proc. udziałów posiada Keppel Infrastructure, a 90 proc. jest własnością pracowników spółki. Amerykański instytut badawczy RLI (Robert Lansing Institute) poinformował, że wśród akcjonariuszy MET Group znaleźli się oligarchowie pośrednio związani z Orbanem, a część akcji należała do spółek offshore. Od 2011 r. węgierska spółka państwowa Magyar Villamos Művek (MVM) zawarła wiele umów z Grupą MET; uważa się, że w te programy byli zaangażowani węgierscy parlamentarzyści partii rządzącej i rząd. Grupa MET wzbogaciła się na tych transakcjach.

Czytaj więcej

„Nowy gaz” coraz mocniej uzależnia UE od Rosji. Mocne narzędzie szantażu

Bliskie związki z Rosją miały wówczas także wydźwięk polityczny – w 2014 roku Rosja zagrabiła Krym, a we wrześniu tego samego roku MOL ogłosił, że odetnie gaz Ukrainie. Sama Grupa MET zawsze uparcie zaprzeczała swoim powiązaniom z węgierskim premierem. Są one jednak aż nadto widoczne. Od 2022 roku Xaba Lantos, były przewodniczący zarządu MET, pełni funkcję ministra energii w rządzie Orbana.

Kluczowe teraz będzie zachowanie rządu litewskiego. Jako że Achemes Group jest strategicznych przedsiębiorstwem Litwy będzie prawdopodobnie potrzebna zgoda Wilna na sprzedaż pakietu kontrolnego zagranicznej grupie.

Czym jest Achemos grupė?

Holding zrzesza 40 firm działających na Litwie, Łotwie, w Estonii, Niemczech, Francji, Belgii, Szwecji, Czechach i Chorwacji. Jedna z najbardziej znanych spółek grupy, Achema JSC to producent nawozów azotowych i innych środków chemicznych powstała jeszcze w czasach sowieckich — w 1965 roku. Pakiet kontrolny holdingu Achemos grupė (około 52 proc.) należy do Lidy Lubene — wdowy po Bronisłowosie Lubysie  i córki Victorii Lubite. Pozostałe udziały posiada 13 akcjonariuszy mniejszościowych.

Litewski portal Delfi poinformował, że wdowa po właścicielu, sprzeda pakiet kontrolny (52 proc.) producenta nawozów Achemos grupė. Potencjalnym nabywcą jest węgierska grupa MET z siedzibą w Szwajcarii. Szefowie tej firmy nie raz musieli się tłumaczyć ze swoich powiązań z premierem Węgier Viktorem Orbanem i Rosją. Według źródła Delfi kupujący nie jest jednak zainteresowany działalnością związaną z produkcją nawozów, ale kłajpedzką firmą spedycyjną Klasco. Także wartość transakcji ma być niższa od rynkowej wartości pakietu.

Pozostało 90% artykułu
1 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Biznes
Jest nowa szefowa PARP. "Agencja trafia w najlepsze ręce"
Biznes
USA chcą złagodzenia ograniczeń dotyczących marihuany
Biznes
Wielka Brytania wreszcie ma pierwszego „muzycznego miliardera"
Biznes
Lada dzień do Poczty Polskiej wpłynie wielki przelew. Uratuje molocha?
Biznes
Warto mieć zielone miasto